De mens is een gewoontedier. Ook als het aankomt op drinken.

De mens is een gewoontedier. Om energie te besparen, zijn je hersenen altijd op zoek naar iets dat je al hebt gedaan. Het hebben van een gewoonte heeft een functie. Er hoeft geen energie gestoken te worden in het bedenken van een manier om met een situatie te dealen, want je hebt het al eerder gedaan, dus kan het op dezelfde manier als de vorige keer.

Daarnaast hebben we gewoontes nodig omdat we anders te veel prikkels krijgen. We worden overspoeld met informatie die onze hersenen niet allemaal kunnen verwerken. Maar de meeste zaken kunnen we op de automatische piloot doen en hoeven we geen aandacht aan te besteden.  Gewoontes hebben is eigenlijk een energiebesparend mechanisme van de hersenen. De mentale energie die we hiermee besparen, kunnen we vervolgens aan andere, belangrijkere zaken spenderen.

Aan gewoonten zitten echter ook negatieve aspecten. Heb je eenmaal een patroon of een gewoonte gevormd, dan is het verrekte lastig om er weer van af te komen en het op een andere manier te doen. Het is moeilijk om een gewoonte af te leren, omdat ze ons een comfortabel gevoel geven. Het doorbreken hiervan brengt logischerwijs een oncomfortabel gevoel met zich mee: dat is iets wat onze hersenen willen vermijden. Ook als je vermoeid bent, is de kans dat je terugvalt (energiebesparing) in een patroon levensgroot .

Mission possible

“Phoe”, zul je zeggen. Als ik dit zo lees dan is het doorbreken van mijn drinkgewoonten een mission impossible. Dat is niet zo. Wil je een routine doorbreken dan zal je je moeten wapenen tegen momenten waarop je moe, boos, verdrietig of gefrustreerd bent en zorgen dat je niet terugvalt. Wanneer je dat weet (nu dus!), geeft het je juist handvaten om een plan te maken en je voor te bereiden op zaken waar je tegenaan gaat lopen. Gewoontes kunnen immers ook genegeerd, veranderd of vervangen worden als we de routine herkennen.

Een voorbeeld om over na te denken: je schenkt een glas wijn in als beloning voor een drukke dag of om te relaxen. De gewoonte wordt geprikkeld door de behoefte aan een beloning of willen relaxen. Als je vervolgens de prikkel (de behoefte aan beloning of relaxen) met een andere actie bevredigd en dit steeds herhaalt, doorbreek je de gewoonte (wijn). Ga in een warm bad liggen met een kop luxe thee en een (zelfgebakken?) chocolate chip cookie. Daar is je beloning en je relax-moment. Geen tijd of zin om dat elke dag te doen? Nee, natuurlijk niet. Maar het maakt eigenlijk niet uit wat je koppelt aan je prikkeling voor een beloning of om te relaxen, zolang het je patroon maar doorbreekt. En daarmee je behoefte naar een glas wijn. Schenk je dat glas niet in als beloning voor een drukke dag, of om het gevoel van ontspanning op te roepen, maar gewoon omdat het vijf uur in de middag is en je dan van jezelf mag? Ook dat is een gewoonte.

Het programma van WIJN en ik helpt je bij het maken van een plan door je dagelijks te voorzien van informatie over alcohol en gereedschappen om gewoontes te doorbreken. In het programma leer je jezelf voor te bereiden op moeilijke situaties waarin terugval op de loer ligt en wordt je gecoacht om je verandering door te zetten en vol te houden.