Pubers en alcohol

Vechten tegen de bierkaai, lijkt me een gepast spreekwoord als het gaat om pubers en alcohol. Het is haast onvermijdelijk dat ze vroeg of laat gaan drinken. Bij het proces van ouder worden, net als seks of (over een paar jaar) autorijden, is drinken heel normaal. Iedereen doet het, zelfs vroeger al, toen wij zelf nog jong waren. Met die gedachten in mijn hoofd heb ik mijn kinderen, toen ik net gestopt was met alcohol drinken, plechtig beloofd dat ik geen theeheks zou worden die op de barricade gaat tegen het drinken van alcohol onder pubers en ik was vast van plan die belofte te houden. Maar verdorie, alcohol is gewoon slecht en als mijn kinderen het niet eens waard zijn om de barricade op te gaan tegen iets wat slecht voor ze is, wat dan nog wel? Dus: hier gaan we. En nee jongens, niet sorry.

Verbieden heeft geen zin

Als puber ben je enorm ontvankelijk voor groepsdruk. Iedereen wil ‘erbij’ horen met de juiste kleding, de juiste uitdrukkingen, de juiste opmerkingen tegen die rottige docent. En erbij horen wanneer er voor het eerst iets stiekem wordt gedaan. Roken is enorm stiekem, maar heeft voor een aantal wel een negatief image. Drinken daarentegen doet iedereen en is stoer. Hoe eerder je begint, hoe beter en des te meer je kan drinken, des te meer aanzien je hebt in de groep. Laat ik dit voorop stellen: ik denk niet dat je je kinderen kan beschermen tegen alcohol. Ze komen er vroeg of laat mee in aanraking en vanaf het eerste slokje dat ze nemen, zal hun brein dat onthouden (als iets dat een dopamine boost geeft). Verbieden heeft geen zin, dan doen ze het stiekem. Dat is het motto dat ik altijd heb aangehouden. Ouders die hun kinderen sommeerden niet te drinken, vond ik naïef en niet in deze tijd levend. De moeder van de beste vriend van mijn oudste had het haar zoon verboden. Hij kwam mijn zoon ophalen met een fles Malibu in zijn rugzak, wat mij deed glimlachen en me sterkte in mijn gedachte van moeder die het wél doorhad. Deze jongen bleef altijd graag logeren. Een keer heeft hij de badkamer ondergekotst, een keer het bed, de vloer en de muren. Ik heb het zijn moeder nooit verteld.

Dan maar thuis én

Ik mag niets zeggen

Kinderen mee laten drinken zodat ze hun eerste ervaring met alcohol in het bijzijn van hun ouders hebben, slaat de plank volledig mis. Als kinderen mee mogen drinken, dan geeft ze dat een gevoel van saamhorigheid, erbij horen, speciaal en vooral volwassen. Het is een verkeerde associatie ten opzichte van alcohol, bovenop de verkeerde associaties die ze al krijgen vanuit de reclamewereld, de media en hun vrienden en vriendinnen.

Nadat ik zelf gestopt was met alcohol, was de eerste mij bevreemdende situatie, op de verjaardag van mijn 16-jarige zoon waarbij hij en zijn oudere broer getweeën wat pilsjes wegtikten en ik dus ‘droog’ stond. Ik merkte dat ze wat aangeschoten waren en dat vond ik vervelend, maar ik zei er niets van. Dat zou ik hypocriet vinden. En zij waarschijnlijk ook. Als het gaat om onze kinderen en alcohol zijn we een stel softies en steken onze kop in het zand. Heb ik ook gedaan. Maar moeten we per se zelf gestopt zijn om ook maar iets over dit beladen onderwerp te mogen zeggen, omdat we de hoon van onze kinderen vrezen? Zijn we opvoedkundig dan zulke watjes geworden dat we alles wat we van onszelf wel mogen (of oogluikend toestaan), ons kroost niet mogen ontzeggen? Kom op nou! Ik geef met terugwerkende kracht toe: ik had er toen iets van moeten zeggen, ongeacht het moment of de toehoorders. Ik heb het toen, net zoals zovelen, laten lopen onder het mom van hypocrisie.

Wat dan?

Wat zou ik doen als ik de klok een jaar of vijf terug kon draaien? Zou ik dan wel in discussie gaan met ze over alcohol? Het antwoord is: zeker weten. Ik heb het al een aantal keren aangehaald en nogmaals, kinderen komen vroeg of laat in aanraking met alcohol. Zo zit onze samenleving nu eenmaal in elkaar, daar kun je als individu op korte termijn weinig aan veranderen. Wat ik zou doen, is tegenwicht geven voor de reclames en sociale propaganda waarin alcohol geromantiseerd wordt. Praat er over met ze. Maak het bespreekbaar. Zorg dat je weet waar je over praat, door er zelf informatie over te zoeken, die je in je eigen woorden kunt vertalen naar je kinderen. Vertel je eigen verhaal. Wat zijn jouw ervaringen? Deel je struggles met alcohol, maar let op niet te eenzijdig het negatieve te benadrukken. Informeer ze, zodat ze alle sociale- en marketingdruk herkennen en kritisch zijn. Stimuleer ze om zelf na te denken over alcohol zodat ze bewuster drinken, als ze drinken.

Social media

De sociale druk onder pubers is enorm en de marketing rondom alcohol is heel duidelijk: je moet drinken om gelukkig en vrij te zijn. Spreek dat tegen. Geluk zit in jezelf en niet in een fles. Leer ze hoe je omgaat met negatieve emoties, met stress, met onzekerheid, met verlegenheid. Laat ze weten dat gespannen zijn voor de sociale contacten op een feestje oké is en dat daar niks mis mee is. Doordring ze van het feit dat social media alleen de leuke dingen van iemands leven laat zien en niets te maken heeft met de werkelijkheid. Leer ze kritisch en bewust te leven. Doordring ze in ieder geval van het feit dat alcohol verslavend is. Voor iedereen.

Antwoorden

Het antwoord op de vraag: hoe zorg je dat je kinderen geen over-drinkers worden en verstandig omgaan met alcohol, moet ik schuldig blijven. Er is geen universele manier die op iedere puber toepasbaar is. Er zijn teveel verschillen, zowel per kind als per omgeving (platteland versus grote stad bijvoorbeeld). IJskoud verbieden is te makkelijk en niet realistisch. Er mee omgaan zoals wij dat gewend zijn vanuit onze jeugd is ook niet de juiste manier: kijk maar naar ons. De beste kans heb je, denk ik, door tegenwicht te geven, te informeren en discussiëren. Hoe het ook zij, doe in ieder geval iets. Kinderen zijn gevoelig voor wat hun ouders zeggen, ook al lijkt het soms van niet. Kinderen zijn ook gevoelig voor wat hun ouders doen. Om te reflecteren en af te sluiten met een spreekwoord: goed voorbeeld doet goed volgen.